Tiền tố trong tiếng Anh

 

Tiền tố trong tiếng Anh

A. Khái niệm chung về Tiền tố & Hậu tố

Tiền tố hay còn được gọi là Tiếp đầu ngữ. Hậu tố còn được gọi là Tiếp vị ngữ.

Trong tiếng Anh có những từ gọi là từ gốc (root), từ gốc này có thể được ghép thêm một cụm từ ở trước gọi là Tiền tố (tiếp đầu ngữ - prefix). Tùy thuộc vào nghĩa của từ gốc và tiền tố mà chúng ta có một từ với nghĩa khác. Tương tự, cụm từ được ghép ở cuối từ gốc gọi là Hậu tố (tiếp vĩ ngữ - suffix).

Ví dụ:

- Căn ngữ happy nghĩa là hạnh phúc.

Tiền tố un- có nghĩa là không.

Hậu tố -ness có nghĩa là sự việc,...

Từ đó ta có:

unhappy : bất hạnh

happiness : niềm hạnh phúc

Và có cả những từ vừa có thêm thêm tiền tố và vừa có thể thêm hậu tố.

Ví dụ:

unhappiness : sự bất hạnh.

Tất cả các từ bắt nguồn từ một từ gốc nên chúng được gọi những từ cùng gia đình (familiar).

Như vậy nếu biết được một số tiền tố và hậu tố, thì khi gặp bất kỳ một từ nào mà ta đã biết từ gốc của nó thì chúng ta cũng có thể đoán được nghĩa của từ mới này. Đây cũng là một cách hữu hiệu để làm tăng vốn từ của chúng ta lên. Nhưng lưu ý rằng điều này chỉ có thể áp dụng cho một chiều là từ tiếng Anh đoán nghĩa tiếng Việt. Không phải lúc nào chúng ta cũng có thể tự tiện ghép các tiền tố hay hậu tố vào bất kỳ từ gốc nào được.

B. Tiền tố trong tiếng Anh

Các tiền tố (tiếp đầu ngữ) dis-, in-, un- đều có nghĩa là không. Nhưng tiền tố un- mang nghĩa không mạnh hơn các tiền tố dis-, in-. Căn ngữ ghép với tiền tố un- có nghĩa gần như ngược lại nghĩa gốc.

Ví dụ tiền tố làm thay đổi nghĩa của từ gốc ban đầu:

- clean : sạch

unclean : dơ bẩn

- agree : đồng ý

disagree : không đồng ý

mis- : nhầm

- to understand : hiểu

to misunderstand : hiểu lầm

re- : làm lại

- to read : đọc

to reread : đọc lại

- to write : viết

to rewrite : viết lại

Nếu bạn đã biết nghĩa của từ gốc, và tìm hiểu kỹ phần dưới đây thì với vô số từ được tạo từ các tiền tố phức tạp sẽ không thật sự làm khó bạn.

Phần dưới đây liệt kê một số tiền tố phổ biến trong tiếng Anh:

• Tiền tố Un: thường mang nghĩa là không. Những từ mà có tiền tố un thường có nghĩa trái ngược với từ gốc ban đầu. Ví dụ:

  unaccordant (adj): không phù hợp

  unanalysable (adj): không thể phân tích được

  unaffected (adj): không xúc động, thản nhiên

  unafraid (adj): không sợ hãi

  unclean (adj): bẩn, bẩn thiểu

  uncolored (adj): không màu sắc

  uncontrolled (adj): không bị kềm chế

  undisciplined (adj): vô kỷ luật

  uneasy (adj): không thoải mái

• Tiền tố Re: mang nghĩa là lại, lần nữa

  reappear (v.i): lại xuất hiện, lại hiện ra

  rearrange (v.t): sắp xếp lại, bố trí lại

  rebirth (n): sự sinh lại

  rebuild (v.t): xây lại, xây dựng lại

  recondition (v.t): tu sửa lại, tu bổ lại

  recopy (v.t): chép lại, sao lại

  redeem (v.t): mua lại, chuộc lại

  reform (v.t): tổ chức lại, cải tổ lại

  renew (v.t): phục hồi, tân trang

• Tiền tố mis: mang nghĩa là sai, nhầm, không tốt

  misadvise (v.t): không đúng, cố vấn sai

  misconduct (n): đạo đức xấu, hạnh kiểm xấu

  miscount (n): sự đếm sai

  miscount (v): đếm sai, tính sai

  misjudge (v): đánh giá sai, xét sai

  mistake (v): phạm sai lầm, phạm lỗi

  mistake (n): lỗi, lỗi lầm

  misunderstand (v.t): hiểu lầm, hiểu sai

• Tiền tố dis: mang nghĩa là không

  disability (n): sự bất tài

  disable (v.t): làm cho không đủ khả năng

  disaccustom (v.t): làm mất thói quen

  disaffirm (v.t): không công nhận, phủ nhận

  disagree (v.i): không đồng ý

  discredit (n): sự mất uy tín, sự mang tai tiếng

  discredit (v.t): mất uy tín, làm mang tai tiếng

• Tiền tố non: mang nghĩa là không

  non-acceptance (n): sự không nhận

  non- believer (n): người không tín ngưỡng

  non-belligerent (n): nước không tham chiến

  non-belligerent (adj): không tham chiến

  non-contagious (adj): không lây

  non-cooperation (n): sự bất cộng tác

• Tiền tố over: mang nghĩa là quá, quá liều

  overbusy (adj): quá bận

  overcareful (adj): quá cẩn thận

  over-confident (adj): quá tin

  overdear (adj): quá đắt

  over-delicate (adj): quá tế nhị

  overdose (v.t): cho quá liều lượng

  overeat (v.i): ăn quá nhiều

  overestimate (v.t): đánh giá quá cao

• Tiền tố out: mang nghĩa là ra ngoài, ra khỏi, rời xa

  outbreak (v.i): phun ra, phụt ra

  outburst (n): sự bộc phát, sự bùng nổ

  outcry (n): sự la hét, tiếng la hhét

  outgoing (adj): đi ra

  outgush (v.i): phun ra, tóe ra

  outlet (n): chỗ thoat ra, lối ra

• Riêng nhóm tiền tố bắt đầu với chữ cái I, bao gồm các tiền tố I, Il, Im, In, Ir mang nghĩa là không, bất, thiếu sẽ tuân theo qui tắc sau:

  • I đặt trước gn

  • Il đặt trước l

  • Im đặt trước b, m, p

  • Ir đặt trước r

  Ví dụ:

  ignore (v.t): làm ra vẻ không biết đến

  illegal (adj): bất hợp pháp

  illiterate (n): người thất học

  illiterate (adj): thất học

  illogical (adj): không logic, phí lý

  immodest (adj): bất lịch sự, khiếm nhã

  immoral (adj): vô đạo đức, trái đạo đức

  impatient (adj): thiếu kiên nhẫn

  impermanent (adj): không thường xuyên

  impolite (adj): vô lễ

  inconvenient (adj): bất tiện

  indenfinitive (adj): không định rõ, bất định

  indelicate (adj): thiếu tế nhị

  infinite (adj): không hạ định, vô tận

  irregular (adj): bất qui tắc

  irreligion (adj): sự không tín ngưỡng

  irresponsible (adj): thiếu tinh thần trách nhiệm

  Trên đây là các tiền tố phổ biến mà bạn thường hay gặp. Tất nhiên là còn có rất nhiều tiền tố trong tiếng Anh nữa, và hi vọng rằng chúng ta sẽ gặp nhau trong một bài nào đó để trình bày tất cả các tiền tố trong tiếng Anh.